Overconsumptie: waarom kopen we door virale hypes zoals Labubu meer dan nodig?

De afgelopen jaren heeft zich een duidelijke verschuiving voltrokken in hoe we aankopen doen en consumeren. Een van de opvallendste recente voorbeelden is het Labubu-fenomeen. Deze kleine, kleurrijke figuurtjes in de vorm van “blind boxes” hebben niet alleen TikTok en Instagram veroverd, maar ook de harten van talloze verzamelaars wereldwijd.

In dit artikel proberen we dit fenomeen beter te doorgronden. We onderzoeken waarom we zo gevoelig zijn voor consumptiedrang, welke mechanismen schuilgaan achter de virale hype en waarom sociale druk zo effectief werkt. Daarbij bekijken we ook de psychologie achter aankopen, het FOMO-effect, de gevolgen van buitensporig verzamelen en mogelijke alternatieven om bewuster keuzes te maken.

 

Inhoudsopgave
1. Inleiding
2. Het Labubu-fenomeen en de virale hype
3. Het principe van “blind boxes” en de psychologie van FOMO
4. Overconsumptie in de praktijk: wat er na de aankoop gebeurt
5. Maatschappelijke gevolgen van dwangmatig kopen
6. Alternatieven: bewust consumeren en duurzame gadgets
7. Conclusie
8. FAQ

 

Het Labubu-fenomeen en de virale hype

De schattige, compacte Labubu-figuurtjes zijn uitgegroeid tot een van de markantste symbolen van de moderne consumptiemaatschappij. Ontworpen door de Hongkongse kunstenaar Kasing Lung en op de markt gebracht door POP MART, hebben ze wereldwijd een enorme schare fans. Hoewel ze in eerste instantie ogen als gewoon speelgoed, is hun status uitgegroeid tot veel meer — ze gelden als een modieuze “must-have” en lifestyle-symbool, gedreven door sociale media en slimme virale marketing.

Hoe sociale media trends in consumptie bepalen

Platforms als TikTok, Instagram en YouTube vormen de drijvende kracht achter de Labubu-hype. Niet klassieke advertenties, maar algoritmes bepalen tegenwoordig wat populair wordt.

• Unboxingvideo’s van “blind boxes” met Labubu-figuurtjes trekken miljoenen kijkers.

• Hashtags zoals #Labubu, #POPmart en #BlindBox gaan wereldwijd viral.

• Influencers tonen hun verzamelingen, waardoor een sociale druk ontstaat om de nieuwste edities ook in huis te halen.

Het gevolg is dat we steeds vaker kopen wat “in” is, in plaats van wat we echt nodig hebben. Sociale media versterken het idee dat je buitengesloten raakt als je geen Labubu bezit.

Labubu als onmisbaar item

De aantrekkingskracht van Labubu ligt vooral in hun emotionele betekenis, niet in hun praktische waarde. Ze vervullen geen nuttige functie, maar fungeren als statussymbool en teken van verbondenheid met een subcultuur.

Verzamelaars zijn voortdurend op zoek naar de zeldzaamste modellen. Het bezit van een exclusieve editie is een manier om zich te onderscheiden op sociale media en in hun omgeving. POP MART beperkt de oplage bewust, waardoor de exclusiviteit nog sterker wordt gevoeld. Elke nieuwe release verandert in een race — wie er snel bij is, wint.

Hoe de hype ontstond – TikTok, Instagram en influencers

Vooral sociale media hebben Labubu naar een ongekend hoog niveau van bekendheid gebracht:

• TikTok – korte, pakkende video’s van het openen van “blind boxes” werken bijna als visuele kansspelen. Kijkers wachten in spanning of er een zeldzaam figuurtje verschijnt.

• Instagram – verzamelaars maken stijlvolle feeds van hun aankopen, waardoor Labubu een lifestyle-object wordt.

• Influencers – velen krijgen de nieuwste reeksen als eersten toegestuurd, waardoor de indruk ontstaat dat je erbij moet horen om actueel te blijven.

Opvallend is dat de hype grotendeels vanzelf is ontstaan — gebruikers creëren zelf de content die de belangstelling vergroot. Enkele virale filmpjes volstaan al om nieuwe reeksen in een mum van tijd uitverkocht te laten raken.

 

Het principe van “blind boxes” en de psychologie van FOMO

Het succes van de Labubu-figuurtjes is voor een groot deel te danken aan de verkoopstrategie met “blind boxes”. Dit is meer dan een slimme marketingzet — het is een doordacht psychologisch systeem dat inspeelt op hoe ons brein werkt, de beloning door dopamine en de kracht van sociale druk.

Wat “blind boxes” zijn en waarom ze ons zo aanspreken

“Blind boxes” zijn kleine doosjes met een willekeurig figuurtje uit een bepaalde collectie. De koper weet vooraf niet welk model erin zit — de inhoud blijft een verrassing. Bij Labubu, geproduceerd door POP MART, bestaan de reeksen meestal uit verschillende types:

• standaardversies – in grotere oplagen beschikbaar,

• gelimiteerde edities – schaars en lastig te bemachtigen,

• “chase figures” – extreem zeldzame items die hoog op het verlanglijstje van verzamelaars staan.

Dit systeem functioneert als een gokspel. Je betaalt niet enkel voor het product zelf, maar ook voor de spanning van het ontdekken. Het lijkt sterk op gokken: bij elke opening voel je een golf van verwachting en sensatie. Juist die onzekerheid maakt dat we steeds opnieuw willen proberen en… nog een doosje aanschaffen.

De invloed van dopamine bij aankopen

De aantrekkingskracht van blind boxes komt voort uit ons eigen beloningssysteem in de hersenen. Wanneer we iets spannends beleven, maakt ons brein dopamine vrij, de stof die zorgt voor een gevoel van plezier en motivatie.

Bij Labubu verloopt dat proces zo:

1. Verwachting – nog vóór de aankoop voelen we spanning, omdat er een kans bestaat op een zeldzaam figuurtje.

2. Ontdekkingsmoment – het openen van de box veroorzaakt een plotselinge dopaminepiek.

3. Beloning of teleurstelling – bij een unieke vondst ervaren we grote voldoening; bij een standaardversie ontstaat vaak de drang om opnieuw te proberen en zo “het verlies goed te maken”.

Die mix van onzekerheid en beloning prikkelt dezelfde processen als gokautomaten. POP MART speelt hier bewust op in — door bepaalde modellen schaars te maken, vergroten ze het gevoel van exclusiviteit en competitie.

FOMO — sociale druk en het “iedereen doet mee”-effect

Het FOMO-effect (Fear of Missing Out, oftewel “angst om iets te missen”) is een van de krachtigste aanjagers achter de aankoop van Labubu-figuurtjes. Sociale media versterken dit gevoel sterk:

• Op TikTok en Instagram verschijnen filmpjes van verzamelaars die de nieuwste reeksen bemachtigd hebben.

• In online fanclubs laten steeds meer mensen trots hun aanwinsten zien.

• Daardoor ontstaat de indruk dat je moet meedoen, anders mis je iets belangrijks.

FOMO bereikt een hoogtepunt bij gelimiteerde edities. Het idee dat een figuurtje straks definitief uitverkocht kan zijn, vergroot de druk om snel tot aankoop over te gaan.

 

Overconsumptie in de praktijk: wat volgt er na de aankoop

We kopen, unboxen, beleven een korte piek van enthousiasme… en zetten het figuurtje daarna in de kast. Wat aanvankelijk een bron van plezier lijkt, verandert al snel in een extra object dat stof staat te vangen. Het Labubu-fenomeen sluit naadloos aan bij het bredere probleem van overconsumptie — steeds meer dingen aanschaffen die we eigenlijk niet nodig hebben, enkel voor een kortstondige emotionele beloning.

Volgepakte huizen, toenemende rommel en “stofcollecties”

Labubu-figuurtjes zijn misschien klein, maar ze delen één kenmerk: ze stapelen zich snel op. Voor veel mensen is de aanschaf van één of twee figuurtjes slechts een begin. Daarna belanden ze in een verzamelspiraal:

• Ze kopen steeds nieuwe reeksen omdat ze “de ontbrekende modellen willen compleetmaken”.

• Ze bestellen al de volgende edities terwijl de vorige nog niet eens zijn uitgepakt.

Het resultaat is dat onze woonruimtes steeds voller raken. De figuurtjes verliezen hun status als bijzondere herinneringen en veranderen in een stapel spullen die gewoon… stof verzamelen. Dat is de paradox van het moderne verzamelen — de drang naar vernieuwing eindigt vaak in rommel in plaats van voldoening.

De paradox van plezier: waarom kopen ons niet gelukkiger maakt

Uit de consumptiepsychologie blijkt dat de vreugde van een aankoop slechts kort aanhoudt. Het mechanisme werkt als volgt:

1. Voor de aankoop – we raken enthousiast bij de gedachte iets bijzonders te krijgen.

2. Tijdens de aankoop – we ervaren een piek van blijdschap en dopamine.

3. Na de aankoop – de emoties zakken snel weg en het gevoel ebt weg.

4. Kort daarop – we gaan opnieuw op zoek naar de volgende “beloning”.

De “hedonische tredmolen” — de eindeloze drang naar iets nieuws

Psychologen noemen dit verschijnsel de hedonische tredmolen (hedonic treadmill) — en het verklaart de kern van overconsumptie. Het principe is eenvoudig:

• Een nieuwe aankoop zorgt voor een korte golf van geluk.

• Na korte tijd went het brein eraan en neemt de tevredenheid af.

• Om dat gevoel terug te krijgen, hebben we iets nieuws nodig.

• De cyclus begint opnieuw — en blijft eindeloos doorgaan.

 

Maatschappelijke impact van dwangmatig kopen

Het Labubu-fenomeen is meer dan een kortstondige rage — het weerspiegelt diepere veranderingen in onze consumptiecultuur. Enerzijds stuwen psychologische prikkels, zoals de zoektocht naar dopamine, ons naar steeds vaker kopen. Anderzijds heeft de schaal van productie en het korte gebruik van de producten grote gevolgen voor zowel het milieu als onze levensstijl.

Hoe directe beloning ons koopgedrag hervormt

De consument van nu leeft in een cultuur van onmiddellijke beloning. Sociale media, marketing en de algoritmes van webshops overspoelen ons voortdurend met triggers die één reactie uitlokken: “koop nu”.

Dit patroon beperkt zich niet tot figuurtjes. Het strekt zich uit naar andere sectoren: fast fashion, elektronica, cosmetica, mobiele games… Het is een cultuur waarin we steeds meer en sneller willen, en waarbij onze aankoopkeuzes steeds minder gebaseerd zijn op werkelijke behoeften.

Milieu-impact: microplastics, afval en CO₂-uitstoot

Elke keer dat we een Labubu-figuurtje aanschaffen, dragen we ook bij aan het milieuprobleem. Eén enkel figuurtje lijkt onschuldig, maar op grote schaal is de impact aanzienlijk:

1. Microplastics en afval

• Labubu-figuurtjes van POP MART worden hoofdzakelijk gemaakt van vinyl en andere soorten kunststof.

• Bij de productie van deze materialen ontstaat afval dat lastig te recyclen is.

• Wanneer de figuurtjes uiteindelijk op stortplaatsen belanden, vallen ze uiteen in microplastics die in de bodem en het water terechtkomen.

2. Overmatige verpakkingsproductie

De “blind boxes” maken het probleem nog groter:

• Elk figuurtje wordt geleverd in een kartonnen doosje, met daarbinnen nog een beschermende plastic verpakking.

• Wanneer één klant meerdere boxen koopt, leidt dit tot grote hoeveelheden afval — vaak volledig eenmalig gebruik.

3. CO₂-uitstoot

• De productie van Labubu-figuurtjes vindt voornamelijk plaats in Azië en ze worden vervolgens wereldwijd verspreid.

• Transport via lucht- en scheepvaart zorgt voor een forse toename van de CO₂-uitstoot.

• Daarnaast drijft de vraag naar steeds nieuwe collecties de productie op, wat veel energie en grondstoffen kost.

 

Alternatieven: bewust consumeren en eco-gadgets

Wanneer we begrijpen hoe de dynamiek van overconsumptie werkt, wordt het zinvol om manieren te zoeken om deze koopspiraal te doorbreken. De groeiende aandacht voor duurzaamheid en de behoefte aan eenvoud zorgen ervoor dat steeds meer mensen kiezen voor alternatieve vormen van consumptie — opties die langer meegaan, nuttig zijn en minder belastend voor het milieu.

Manieren om de koopdrang af te remmen – praktische tips

Je hoeft niet helemaal afstand te doen van het plezier van kopen, maar je kunt wél leren bewuster te shoppen. Enkele tips:

1. Maak een prioriteitenlijst – vraag jezelf voor elke aankoop af of je het écht nodig hebt of dat het slechts een opwelling is.

2. Stel je beslissing even uit – wacht 24 tot 48 uur voordat je koopt. Vaak verdwijnt de drang vanzelf.

3. Bepaal een limiet voor impulsaankopen – gun jezelf af en toe iets, maar hou het binnen een vast budget.

4. Sta stil bij wat je al hebt – bekijk je huidige verzameling en vraag je af: heb ik écht nog een nieuw item nodig, of is het enkel trenddruk?

5. Geef de voorkeur aan kwaliteit boven kwantiteit – duurzame, nuttige en milieuvriendelijke producten zorgen voor langduriger tevredenheid.

Met deze aanpak houd je niet alleen je financiën beter onder controle, maar verminder je ook rommel in huis en beperk je je ecologische voetafdruk.

De opkomst van minimalisme en “less waste”-producten

Steeds meer mensen ontdekken dat minder bezitten juist meer rust en waarde oplevert. Minimalisme draait er niet om niets meer te hebben, maar om bewust kiezen voor spullen die er écht toe doen.

• Minimalisme moedigt ons aan om ons te omringen met duurzame, praktische en esthetische producten.

• Less waste legt de nadruk op het verminderen van afval door te kiezen voor herbruikbare of recyclebare materialen.

• Zo kopen we minder, maar beter — producten die lang meegaan en geen extra “stofverzamelaar” worden.

Natuurlijke kurk – een schoolvoorbeeld van een eco-product

Een uitstekend voorbeeld van duurzame productie is natuurlijke kurk. Dit hernieuwbare materiaal, geoogst uit de schors van de kurkeik, biedt enorm veel mogelijkheden binnen de wereld van milieuvriendelijke gadgets.

 

Wat maakt kurk zo milieuvriendelijk?

• Bij het oogsten hoeft de boom niet gekapt te worden — de schors groeit telkens opnieuw aan, waardoor de boom gezond blijft.

• De productie levert nauwelijks afval op en heeft een bijzonder lage CO₂-voetafdruk.

• Kurk is volledig biologisch afbreekbaar en recyclebaar.

 

Voorbeelden van producten van kurk

• Yoga- en fitnessmatten – slipvast, stevig en van nature bestand tegen vocht.

• Decoratieve objecten en wereldbollen – licht, stijlvol en duurzaam ontworpen.

• Thermosbekers en onderzetters – combineren esthetiek met gebruiksgemak.

• Pennen – licht, duurzaam en aangenaam in de hand.

• Portemonnees, etuis, tassen en rugzakken – stevig, lichtgewicht en waterafstotend.

• Paraplu’s – een duurzaam en milieubewust alternatief.

• Schoenen en slippers – comfortabel, ademend en met natuurlijke demping.

• Bureau-organizers – stijlvolle oplossingen voor orde en overzicht.

• Fotolijsten – eenvoudig, elegant en natuurlijk.

• Computermuizen – ergonomisch, licht en aangenaam om vast te houden.

 

Conclusie

Het Labubu-fenomeen maakt duidelijk hoe sociale media, het principe van blind boxes en het FOMO-effect ons koopgedrag beïnvloeden. We worden meegesleept door de spanning van het uitpakken, de drang naar exclusieve edities en de sociale druk van “iedereen heeft het”. Toch is de voldoening vaak van korte duur, waarna nieuwe aankopen vooral leiden tot overvolle kasten, rommel en een gevoel van leegte.

Een alternatief ligt in bewuster consumeren — kiezen voor duurzame, nuttige en milieuvriendelijke producten. Een goed voorbeeld zijn gadgets van natuurlijke kurk, die esthetiek, bruikbaarheid en respect voor het milieu combineren. In plaats van weer een figuurtje dat snel zijn waarde verliest, kunnen we kiezen voor voorwerpen die jarenlang meegaan en bijdragen aan een less waste-levensstijl.

 

FAQ – Veelgestelde vragen

1. Hoe herken ik dat ik vastzit in een spiraal van overconsumptie?
Als je figuurtjes of andere spullen vooral koopt uit een opwelling, en ze vervolgens ongebruikt op de plank belanden, is dat een signaal. Let vooral op je gevoelens: als winkelen een reactie wordt op verveling, stress of de druk van trends, is het tijd om even pas op de plaats te maken.

2. Wat kan ik doen met figuurtjes die ik niet meer wil houden?
Gooi ze niet zomaar weg, maar denk aan:

• verkopen via verzamel- of tweedehandsplatforms,

• ruilen binnen fancommunity’s,

• of ze schenken aan iemand die er echt blij mee zal zijn.
  Zo beperk je afval en geef je de spullen een tweede kans.

3. Hoe kan ik aankopen door FOMO vermijden?

• Pas de “24-48 uur-regel” toe — stel je aankoop kort uit.

• Zet meldingen van nieuwe releases en acties uit als die je onder druk zetten.

• Bedenk dat wat vandaag populair is, morgen alweer vergeten kan zijn.

4. Waarom loont het om voor producten van natuurlijke kurk te kiezen?
Natuurlijke kurk is een hernieuwbaar en milieuvriendelijk materiaal met talloze praktische toepassingen — van yogamatten, onderzetters en portemonnees tot fotolijsten, organizers, bekers en zelfs computermuizen. Deze producten zijn duurzaam, functioneel en dragen bij aan een levensstijl met minder afval.